قانون ممنوعیت به کارگیری اسامی، عناوین و اصطاحات بیگانه
ماده واحده ـ به منظور حفظ قوت و اصالت زبان فارسی به عنوان یکی از ارکان هویت ملی ایران و زبان دوم عالم اسـلام و معـارف و فرهنـگ اسلامی، دستگاه‌های قانونگذاری، اجرایی و قضایی کشور و سـازمان‌هـا، شرکت‌ها و مؤسسات دولتی و کلیه شرکت‌هـایی کـه شـمول قـوانین و مقررات عمومی بر آنها مسـتلزم ذکـر نـام اسـت و تمـامی شـرکت هـا، سازمان‌ها و نهادهای مذکور در بند (د) تبصـره (٢٢) قـانون برنامـه دوم توسعه موظفند از به کار بردن کلمات و واژه‌های بیگانه در گـزارش‌هـا و مکاتبات، سخنرانی‌ها، مصاحبه‌های رسـمی خـودداری کننـد و همچنـین استفاده از این واژه‌ها بر روی کلیه تولیدات داخلـی اعـم از بخـش‌هـای دولتی و غیردولتی که در داخل کشور عرضه می‌شود ممنوع است.
تبصره ١ـ فرهنگستان زبان و ادب فارسی باید بر اساس اصول و ضوابط مصوب خود برای واژه‌های مورد نیاز با اولویـت واژه‌هـا یی کـه کـاربرد عمومی‌دارند راساً یا با همکاری مراکز علمی واژه‌گزینی و یا واژه‌سـازی کند و هر شش ماه یکبار گزارش فعالیت‌های خود را به کمیسیون ارشاد و هنر اسلامی و وسایل ارتباط‌جمعی و حسب مورد سـایر کمیسـیون‌هـای مجلس شورای اسلامی تقدیم نماید.
تبصره ٢ـ واژه‌هایی که فرهنگستان زبان و ادب فارسـی وضـع معـادل فارسی را برای آنها ضروری نمی‌داند و نیز کلماتی که هنوز واژه فارسـی معادل آنها از سوی فرهنگستان به تصویب نرسیده است، از شـمول ایـن قانون مستثنی هستند.
١- مصوب مورخ ١٤/٩/١٣٧٥ مجلس شوراي اسلامی
تبصره ٣ـ فرهنگستان‌های علوم و علوم پزشکی و دستگاه‌های آموزشـی و پژوهشی، دانشگاه‌ها و دیگر سازمان‌های علمی و فرهنگـی مکلفنـد در زمینه واژه‌گزینی و واژه‌سازی تخصصی اقدام کنند و واژه‌های پیشـنهادی خود را به تصویب فرهنگستان زبان و ادب فارسی برسانند.
تبصره ٤ ـ در مواردی کـه فرهنگسـتان زبـان و ادب فارسـی در زمینـه واژه‌گزینی و واژه‌سازی تخصصی خواستار همکاری دستگاه‌هـا و مراکـز علمی، آموزشی، صنعتی و فرهنگی باشد، این دستگاه‌ها و مراکز موظفند با فرهنگستان همکاری کنند.
تبصره ٥ـ کارخانه‌ها، کارگاه‌ها و اماکن تولیدی و خـدماتی و تجـاری موظفند ظرف مدت دو سال از تاریخ ابلاغ این قانون اسـامی تولیـدات و ظرف مدت یک سال نام اماکن خود را به نـام‌هـا و واژه‌هـای غیربیگانـه برگردانند.
تبصره ٦ ـ چاپخانه‌ها، مراکز طبع و نشر، روزنامه‌هـا و سـایر مطبوعـات مکلف به رعایت این قانون هستند و در صورت تخلف، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی موظف است مطابق تبصره هشتم همین قانون با آنها رفتـار کند.
تبصره ٧ـ صداوسیمای جمهوری اسـلامی ایـران موظـف اسـت از بـه کارگیری واژه‌های نامأنوس بیگانه خودداری کند و ضوابط دستوری زبان فارسی معیار را رعایت نماید، سازمان صداوسـیمای جمهـوری اسـلامی ایران و کلیه دستگاه‌های مذکور در ماده واحده موظفند واژه‌های مصـوب فرهنگستان زبان و ادب فارسی را پس از ابلاغ در تمامی مـوارد بـه کـار ببرند.
تبصره ٨ ـ تولید و توزیع‌کنندگان کالاها و صاحبان مراکز کسب و پیشه در صورت تخلف از این قانون به ترتیب به مجـازات‌هـای زیـر محکـوم خواهند شد:
الف ـ اخطار کتبی توسط وزارت فرهنگ وارشاد اسلامی
ب ـ تعویض علایم و نشانه‌ها و تغییر اسامی و عنـاوین پـس از اعـلام وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی توسط وزارت کشـور یـا دسـتگاه‌هـای ذی‌ربط با هزینه متخلف.
ج ـ تعطیل موقت محل کار
د ـ لغو پروانه کار
تبصره ٩ـ نیروی انتظامی موظف است از نصب و استفاده از علایـم بـه زبان و خط بیگانه توسط مراکز تولید، توزیع و صنوف جلوگیری نماید . تبصره ١٠ ـ آیین‌نامه اجرایی این قـانون ظـرف مـدت دو مـاه پـس از تصویب با پیشنهاد کمیسیون فرهنگی دولت به تصـویب هیـأت وزیـران خواهد رسید.
علی‌اکبر ناطق نوری رئیس مجلس شورای اسلامی
کلمات کلیدی و عبارات کلیدی:
- قانون ممنوعیت به کارگیری اسامی، عناوین و اصطلاحات بیگانه
- زبان فارسی
- فرهنگستان زبان و ادب فارسی
- واژه‌های بیگانه
- واژه‌های فارسی
- مجازات تخلف
- سامانه تبلیغات قشم
- وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی
- تولیدات داخلی
- نشریات
- صدا و سیما
عبارات کلیدی:
- حفظ زبان فارسی
- جایگزینی واژه‌های فارسی
- استانداردسازی زبان فارسی
- نظارت بر استفاده از واژه‌ها
- مجازات استفاده از واژه‌های بیگانه
10 سوال کلیدی و متداول همراه با پاسخ:
هدف اصلی این قانون چیست؟
- هدف اصلی این قانون حفظ و تقویت زبان فارسی و جلوگیری از نفوذ واژه‌های بیگانه در زبان فارسی است.
چه کسانی مشمول این قانون می‌شوند؟
- همه دستگاه‌های دولتی، سازمان‌ها، شرکت‌ها، مؤسسات، تولیدکنندگان، رسانه‌ها و حتی افراد در استفاده از زبان فارسی در محیط‌های کاری، تولیدات و ارتباطات باید از این قانون پیروی کنند.
ممنوعیت استفاده از واژه‌های بیگانه تا چه حد است؟
- استفاده از واژه‌های بیگانه در گزارش‌ها، مکاتبات، سخنرانی‌ها، مصاحبه‌های رسمی و روی تولیدات داخلی به طور کلی ممنوع است.
چه کسی مسئولیت تعیین معادل‌های فارسی برای واژه‌های بیگانه را بر عهده دارد؟
- فرهنگستان زبان و ادب فارسی مسئولیت اصلی تعیین معادل‌های فارسی را بر عهده دارد.
آیا همه واژه‌های بیگانه ممنوع هستند؟
- خیر، واژه‌هایی که فرهنگستان زبان و ادب فارسی معادل فارسی مناسبی برای آنها نیافته است یا واژه‌هایی که هنوز معادل فارسی آنها تصویب نشده است، از شمول این قانون مستثنی هستند.
چه مجازاتی برای تخلف از این قانون در نظر گرفته شده است؟
- مجازات‌ها شامل اخطار کتبی، تعویض علائم و نشانه‌ها، تعطیل موقت محل کار و لغو پروانه کار است.
نقش وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در اجرای این قانون چیست؟
- وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مسئول نظارت بر اجرای این قانون و برخورد با متخلفین است.
آیا رسانه‌ها نیز مشمول این قانون می‌شوند؟
- بله، روزنامه‌ها، نشریات و صدا و سیما موظف به رعایت این قانون هستند و باید از به کار بردن واژه‌های نامأنوس بیگانه خودداری کنند.
آیا این قانون شامل اسامی محصولات خارجی می‌شود؟
- بله، استفاده از اسامی بیگانه روی محصولات داخلی که در داخل کشور عرضه می‌شوند، ممنوع است.
آیا این قانون شامل اسامی علمی و تخصصی می‌شود؟
- دستگاه‌های آموزشی و پژوهشی موظفند در زمینه واژه‌گزینی و واژه‌سازی تخصصی اقدام کنند و واژه‌های پیشنهادی خود را به تصویب فرهنگستان زبان و ادب فارسی برسانند.
- 1
- 2
